Ayvacık
| ANA SAYFA | TOP LİSTE | DİLEK FM | İLETİŞİM |
AYVACIK
1330-1335 tarihleri arasında 15-20 haneli Kızılcatuğlu adlı küçük bir köy olduğu bilinen bu şirin ilçemizin kesin olarak hangi tarihte kurulduğu bilinmemektedir. Ancak, genişlemesi ile ilgili olarak anlatılan hikaye ilginçtir. Aslen, Tiflis'li olan Ümmühan Hanım, bugünkü Ayvacık ilçesine yakın bir yerde han işletmektedir. 1454 Çaldıran Seferi nedeniyle yöreden orduya katılan askerlerde Ümmühan Hanım'ın hanında dinlenmektedirler. Ümmühan hanım bu askerlerden birisini savaşta ölen kocasına benzeterek onunla evlenir ve Ayvacık'a gelir. Daha sonra civarda bulunan diğer köyleri de (Küplü, Doğanlar ve Garipler) dolaşarak köylülerin Ayvacık'a yerleşmelerini ve bu sebeple beldenin genişletilmesini temin eder.
Bugün bu şirin ilçemiz sınırları içerisinde bulunan, Türk-islam mimarisi özelliklerini en iyi şekilde yansıtan eserler şunlardır: Çanakkale ilimiz sınırları içerisinde ulunan dini yapılardan en önemlilerinden birisi olup, Behramkale'de Murat Hüdavendigar tarafından yaptırılmıştır. Dört duvar ile sekiz köşeli sağır bir kasnak üzerine oturtulmuş tek kubbelidir.Assos harabelerinin hemen yanıbaşında mağrur bir eda ile Murat Hüvendigar'ın anısını yaşatmaktadır. Ümmühan Hatun Camii: Ayvacık ilçesinin genişletilmesine sebep olan Ümmühan Hatun tarafından yaptırılmıştır. Babakale: Adını sahip olduğu kaleden alan, Asya'nın ucundaki fener Babakale, her geçen gün artan turist potansiyeli ile layık olduğu yeri almaktadır. Çanakkale'ye 115 km. mesafede bulunan kalenin kapısındaki kitabesinden anlaşıldığına göre, Rumi 1155 yılında yapılmıştır. Padişah III. Ahmet döneminde korsanlardan korunmak üzere vezir kaptan Mustafa paşa tarafından yaptırılan kale, önceleri Hirz-ül Bahir (Tıslımlı kale) olarak anılmış, daha sonraları ise içerisinde bulunan Piri Reis'in tayfalarından Latif Baba'nın türbesine izafeten "Baba kale" isimini almıştır. Yolunuz 1.5 km. mesafede bulunan Küçükçetmi ılıcası, Küçükkuyu'da bulunan Romen kaynağı ve İnciraltı kaplıcaları ile Gürpınar'da bulunan Kızılca Tuğla kaplıcaları gerek ülkemizden, gerekse dış ülkelerden insanları tedavi amacı ile Ayvacık ilçemiz sınırlarına çekmektedir. İlçe hudutları içerisinde antik dönemin önemli yerleşme merkezlerinden Assos, Hamixitos, Chryse, Gargara, Lamponia gibi yerleşim alanları da bulunmaktadır. El dokumacılığı Anadolu'nun her yerinde olduğu gibi, Çanakkale'de de, özellikle Ezine, Ayvacık ve Bayramiç yöresinde yaygındır. Bu bölgedeki halıcılık eski bir tarihe sahiptir. Yöredeki halıcılık, ilk önce kilim dokumacılığı ile başlamış ve daha sonra "düğümlü doku" denilen halıcılığa geçilmiştir. Bu yöredeki halılar, ataları yaklaşık 900 yıl önce doğudan Anadolu'ya gelip yerleşen Yörükler tarafından dokunmaktadır. Anadolu'ya kendi halılarının geleneksel motiflerini getirmişler ve bu motiflere yerleştikleri yörenin geleneksel motiflerini de katmışlardır. Bu yörede dokunan el halılarının en çarpıcı özellikleri desen çeşitleri, kaliteli dokusu ve kullanılan renklerdir. Halılarda kullanılan temel renkler kırmızı, sarı, yeşil ve mavidir. Kırmızı ve mavi renkler büyük desenlerde ve zeminde yeşil ve sarı kenarlarda veya desen kenarda kullanılır. Halılarda kullanılan temel materyal yündür (%100). Bu yörede kurulan kooperatif çalışmalarıyla halıların kalitesinin korunmasına önem verilmektedir.
ASSOS
Çanakkale ilinde bulunan çok sayıdaki antik yerleşme merkezlerinin en önemlilerinden birisidir. Behramkale'dedir. Coğrafyacı Strabon'a göre Assos M.Ö 2 bin yılında Lelegler tarafından kurulmuştur. Kentin asıl gelişmesi, karşısındaki Midilli Adası'ndan gelen göçmenlerin buraya yerleşmelerinden sonradır. M.Ö 560 yıllarında Lydialılar bölgeyi ele geçirdiklerinde Assos, Edremit Körfezi'nin Kuyeziyndeki güçlü ve önemli kentlerden biri idi. M.Ö 546'da Persler, Ege bölgesini ele geçirdiklerinde, Assos'da Pers sınırları içinde kaldı. M. Ö 387'de bir banker olan Eubolos, Pers yanlısı bir yönetici olarak kentin yönetimini ele aldı. Hizmetkarı Hermeias, Okul arkadaşı ünlü Filozof Aristoteles'i Assos'a davet etti ve sarışında konuk etti, onu kuzeni Pythias ile evlendirdi. Assos'ta 3 yıl kalan Aristoteles, Gymnasion'da dersler vermiştir. Büyük İskender'in Persler'i Anadolu'dan çıkarmasından sonra Assos çok gelişti. Kent imar ideldi. M.Ö 241'de Bergama Krallığı'nın egemenliği altına girmiş, daha sonra da Roma Devleti'nin Asya Eyaleti'tin bir parçası olmuştur. Kent, asıl gelişmesine Roma döneminde erişmiştir. Latinlerin Anadolu'ya saldırılarının yıkımından Assos da nasibini almış ve kent büyük ölçüde terk edilerek bir köy durumuna düşmüştür. Birinci Osman'ın Limni Zaferi'nden sonra 1288'de bölge sürekli olarak Osmanlı toprağı haline gelmiştir.
GÜLPINAR
Ayvacık çevresinde kalıntıları bulunan antik eserlerden İlyada Destanı' birinci bölümünün geçtiği Apollo Smintheus tapınağı, Gülpınar Beldemizde bulunmaktadır. Tapınak kalıntılara ve tapınaktan çıkan eserler buradaki müzede sergilenmektedir. Dev sütunların parçaları nasıl birleştirilip üst üste getirildi? İnsan aklı almıyor. Ya onlara kim ve nasıl bir güç kıydı da yıktı.. Alınlardaki rölyeflerin parçalarını görenin lanetler yağdırası geliyor. Yağmacı Aka ordusu Troya Savaşlarına giderken bölgedeki bütün yerleri yağmalar. buradaki kadın ve kızları kaçırır.. Kaçırılan kızların biri de, Apollo Smintheus rahibi Chrses'in kızı Chiyseis'dir. Bölgede bulunan müzede Tapınağa ait rölyeflerde bu sahneleri görebilmekteyiz. Kent rahibi kızını kurtarmak için Yunan ordusu Komutanı Agamemnon'a çıkar, hediyeler gönderir. Başlayan veba salgınından Yunan Ordusu kırılır. Agamennon Tanrı Apollon'a gelip yalvarır, gönlünü almak için kurbanlar keser, rahibin kızı geri alınır. Ancak fareler ekinlere zarar vermeye başlar, Tanrı Apollo'a tekrar kurbanlar kesilir, fareleri def etmesi istenir. Tanrı Apollon da onları yok eder.. Bugün bu ünlü tapınakta kazı çalışmalarını yürüten sayın Prof. Dr. Coşkun Özgünel'nin Tapınak ve Tuzla Roma köprüsü hakkındaki değerli bilgilerini kendi kaleminden izleyelim.
APOLLON SMİNTHEUS TAPINAĞI
Apollon Smintheus tapınağı Biga Yarımadası'nın güneybatı ucunda, Çanakkale ili sınırları içinde eski adıyla külahlı olarak bilinen Gülpınar beldesinde yer almaktadır. Jeolojik açıdan bölge bir "Volkanik Plato" olarak belirlenebilir. Apollon Smintheus Tapınağı beldenin kuzeybatısı ile Kuzeydoğusu arasında kalan vadinin başlangıç eteklerinde "Bahçeleriçi" olarak adlandırılan mevkide yer alır. Su yönünden zengin olan bu yöre yer altı kaynak suları ile beslenmekte, büyük olasılıkla antik çağlarda oluşturulan yer altı kanalları ile ana merkeze aktarılmaktadır. Tapınağın yapıldığı Helenistik Çağı'nda da yörede suyun bol olması Apollon kültürünün bir simgesidir, çünkü Tanrı Apollon kehanette bulunmak için her zaman suya gereksinim duymuştur. Tapınağın bu alanda kurulmuş olması da bu nedenle olmalıdır. Jean Baptista le Chevalier 1785 yılında Lektum-Babakale'den Alexandria Troas'a giderken tapınağın toprak üstünde kalan kalıntılarını görmüş ve arkeoloji dünyasına ilk kez Apollon Smintheus tapınağını duyurmuştur. 1853 yılında yöreye harita çalışması için gelen İngiliz Amiral R.N. Spratt, Tuzla'dan Gülpınar'a gelirken Öküzbaşı mevkiinde rastladığı tapınağın kalıntılarına ulaşır. Spratt, bulduğu yapının Apollon'a ait, İon düzeninde yapılmış önemli bir kutsal alan olduğunu görür. Tapınak alanında gördüğü bir yazıt aracılığı ile tapınağın Fare-Smintheus kültürüne ait olduğunu bilim dünyasına duyurur. Spratt'dan sonra R.P.Pullan yöreye 1861 yılında gelir ve kazı kararı alır. 1866 yılında kazılara başlar ve Ekim-Kasım ayları boyunca tapınakta çalışır. Pullan bu çalışmalarını "Societmy of Diletantti" cemiyeti adına yürütür. Spratt'dan sonra Apollon Smintheus tapınağı'nı bilimsel olarak arkeoloji dünyasına sunar. Pullan'dan sonra yöreye gelenler hakkında bilgilerimiz azdır. H. Schliemann, Külahlı-Gülpınar köyünden söz ederken Post Homeric Chrysa olarak adlandırılır. Daha sonra 1900'lü yılların başında Troas-Çanakkale bölgesinde Leaf-Hasluck'un ziyaretleri, Troas için bizlere tarihi ve coğrafi açıdan sağlıklı bilgiler sağlar. 1866 yılında yapılmış ilk kazılardan sonra tapınak, yüzyıl boyunca unutulur. 1966 yılındaki H.Weber'in araştırması ile tapınak tekrar hatırlanır. 1971-73 yılları arasında Çanakkale Arkeoloji Müzesi yörede sondaj çalışmalarında bulunur. 1980 yılından bu yana ise Gülpınar-Apollon Simntheus tapınağı ve çevresinde kazı, sondaj ve restorasyon çalışmaları sürdürülmektedir.
GARGARA
Gara kentinin iki ayrı yerde kurulduğu hakkında iddialar bulunmaktadır. Bunlardan birincisi; kentin ilk yerinin Çaltı köyü yakınındaki bugün halkın Koca Kayası diye adlandırılan tepe üzerinde kurulmuş olmasıdır. Bir diğer ikinci yer ise Arıklı köyünün 1.5 km. güneydoğusunda bulunan Zindan Tepe adı verilen tepenin üzerinde olduğudur. Bugün ne birinci ve ne de ikinci kuruluş yerlerinde şimdiye kadar bilimsel bir kazı yapılmadığı için anılan kent ile ilgili Zindan Tepe üzerinde bulunan sur duvarlarından başka bugün için görülecek tarihi bir eser mevcut değildir.
LAMPONİA
Ayvacık ilçemizin yaklaşık 7 km. güneydoğusunda bulunan yamaçlarında Kozlu Köyü'nün kurulduğu Kozlu Dağı (Asar Tepe) üzerindedir. Bugün Kozlu Köyünden Asar Tepe'ye doğru yürüyünce karşımıza eski tarihi yol çıkmaktadır. Asar Tepe'ye ulaşım aşağı yukarı 1 saatlik bir yaya yolu olup, tepeye varıldığında önce Llapponia kentinin sur duvarları görülür. Asar Tepe'nin hemen karşısında (batısında) sunmak Asarı diye adlandırılan bir tepecik bulunmaktadır. Mamponia kentinin bu tepeye de yayılmış olduğu söylenmekte ise de bugüne kadar anılan tepede bir kazı çalışması yapılmamış olması nedeniyle görünen bir kalıntı ve eser mevcut değildir.
ZEUS ALTARI
Küçükkuyu beldesine bağlı Adatepe köyü'nün üst tarafında bulunan, ön tarafı diklemesine uçurum olan mağara, Zeus'un Mağarası olarak bilinmektedir. Oda büyüklüğünde olup, eski taş duvarlarla örülmüş olan mağara'da kaynak suyu vardır.
